مستخدم:Boazar/الملعب
الأصل فی الحدث
فی معركة أحد عندما اراد المشرکون الهجوم علی النبي (ص) هجم الامام علي (ع)علی المشرکین بأمر من النبي (ص) و فی هذه المعركة نزل جبرائیل یمدح عليا (ع ) فی بطوليةفتوته.الرسول الأکرم(ص) صدق جبرائیل فیما قال فی حق علي (ع) وقال (ص) « إنه مني وأنا منه ». ثم صاح جبرائیل وملاء السماء بصیحته بقوله« لاسیف إلاّذوالفقار ،ولافتی إلاعلي؛ [١] هذا الحدیث موجود فی کتاب الکافی منقول عن الامام الصادق (ع) وجاء فی هذه الروایة أنه عندما قتل الامام علي (ع) أ ول رجل من الکفار ، هنالک قال جبرائیل : یامحمد! «إنّ هذه لهي المساوات » فقال النبی (ص ) «إنه مني وانا منه » ثم بعد ذلک قال جبرائیل هذه العبارة فی حق علي (ع) «لاسیف إلاّذوالفقارولافتی إلاّعلي»[٢]في بعض الكتب نقلت بهذه العبارة :«لافتی إلاّ علي ولاسيف إلاّ ذوالفقار »[٣] هنالك حسان بن ثابت طلب الأذن من النبي (ص) في مدح علي (ع) فأذن له(ص ) فقال حسان بن ثابت : ( جبريل نادى معلنا ) [٤]
اصل ماجرا
در غزوه احد، هنگامی که از اطراف به پیامبر(ص) حمله می‌شد؛ حضرت علی(ع) به فرمان پیامبر(ص) به آنان حمله می‌کرد. جبرئیل نازل شد و روحیه جوانمردی امام علی(ع) را ستایش نمود. رسول خدا(ص) جبرئیل را تصدیق کرد و گفت: من از علی هستم و او از من است. سپس صدایی در آسمان پیچید که: «لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار، و لا فَتی اِلاّ عَلی؛ شمشیری چون ذوالفقار و جوانمردی همچون علی وجود ندارد».[٥] این حدیث در الکافی به نقل از امام صادق(ع) روایت شده و در آن آمده است پس از آن که امام علی(ع) نخستین فرد از کافران را که از پای درآورد، جبرئیل گفت: ای محمّد! این است مساوات. پیامبر فرمود: او از من است و من از او. سپس جبرئیل عبارت «لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار و لا فَتی اِلاّ عَلی» خواند.[٦] در برخی کتاب‌ها، چنین نقل شده است: «لا فَتی اِلاّ عَلی و لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار».[٧]
حسان بن ثابت با اجازه پیامبر(ص)، شعر (جبریل نادی معلنا) را در این‌باره سرود.[٨]
محل النزول
مکان نزول
بر پایه حدیثی که از امام باقر(ع) روایت شده فرشته‌ای به نام رضوان در جنگ بدر این جمله را گفته است.[٩] سیط بن جوزی، از علمای اهل سنت در قرن هفتم قمری، گفته است که احمد بن حنبل این فضیلت را برای جنگ خیبر می‌دانسته است.[١٠] علامه امینی با استناد به احادیث متعدد در این زمینه، معتقد است که این جریان چندین بار رخ داده و دانشمندان علم حدیث بر نقل آن اجماع دارند.[١١]
احتجاج امام علی
حضرت علی(ع) به فضیلت این حدیث درباره خود احتجاج کرده است: شما را به خدا قسم. آیا در میان مهاجران و انصار به غیر از من جبرئیل درباره کسی گفته است: «ای محمد! شمشیری مانند ذوالفقار و جوانمردی مانند علی نیست» آیا در میان مهاجرین و انصار جبرئیل در حق کسی چنین تعبیری آورده است؟[١٢]
آثار هنری
این جمله در آثار هنری به کار رفته است. در نوروز ۱۳۳۵ش بر روی سکه نقره‌ای ضرب شد.قالب:مدرک حسن روح الامین در اردیبهشت ۱۳۹۶ش تابلویی را با محتوای این حدیث طراحی کرد.[١٣]
جرج جرداق می‌گوید: «من در خانواده‌ای مسیحی بزرگ شده‌ام. پدرم سنگ‌تراش بود. سنگی را به سردر خانه‌مان آویخته بود که روی آن سنگ این جمله حک شده بود: «لافتی الا علی لا سیف الا ذوالفقار».[١٤]
شاعران فارسی‌زبان همچون سعدی،[١٥] خواجوی کرمانی،[١٦] عطار نیشابوری،[١٧] شاه نعمت‌الله ولی[١٨] و شهریار[١٩] در آثار خود با «لافتی الا علی» اشعار و ترکیب‌های گوناگونی ساخته‌اند.
خواجوی کرمانی در این باره سروده است: قالب:شعر۲
- ↑ الطبری ، تاریخ الطبری ، ج3،ص1027؛ بن الاثیر،الکامل فی التاریخ ،ج 2،ص 107
- ↑ كليني ،الكافي ،1407ق،ص110،ح90
- ↑ بلعمي ، تاريخ الطبري ،1373ش، ج3،ص169
- ↑ الأميني ،الغدير ،1416ق، ج2، ص105
- ↑ طبری، تاریخ طبری،۱۳۶۲ش، ج۳، ص۱۰۲۷؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۱۰۷.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۱۰، ح۹۰.
- ↑ بلعمی، تاريخنامه طبرى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۱۶۹.
- ↑ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۰۵.
- ↑ خوارزمی، المناقب، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۷، ح۲۰۰.
- ↑ سبط بن جوری، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۲۶.
- ↑ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۰۴.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۹۹۵م، ج۳۹، ص۲۰۱.
- ↑ خبرگزاری صدا وسیما
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ سعدی، کلیات سعدی، ۱۳۶۵ش، قصیده۱.
- ↑ خواجوی کرمانی، دیوان اشعار، ۱۳۶۹ش، ص۱۳۳.
- ↑ عطار نیشابوری، مصیبت‌نامه، ۱۳۷۶ش، ص۳۴.
- ↑ شاه نعمت‌الله، دیوان شاه نعمت‌الله ولی، ۱۳۷۰ش، ترجیع۱.
- ↑ دیوان ناصرخسرو، قصیده ۴۲.