مستخدم:Ahmadnazem/الملعب 3
حرس الثورة الإسلامية الإیرانیة، هی مؤسسة عسكرية تهدف إلى الحفاظ على الثورة الإسلامية الإيرانية ومنجزاتها، وتمّ تأسيسها في 22 أبریل 1979م /2 اردیبهشت 1358ش. بأمر رسمي من الإمام الخميني.
في 17 سبتمبر 1985م / 26 شهريور 1364ش توسّع الحرس الثوري الإيراني إلى ثلاث قوات: برّية وجوّية وبحرية، وذلک بأمر من الإمام الخميني مفجّر الثورة الإسلامیة الإیرانیة. ثم في عام 1990م / 1369ش، وبأمر من السيد علي الخامنئي، زعيم الجمهورية الإسلامية الإيرانية، تمّت إضافة قوتین أخريین، وهما فيلق القدس وقوّة البسيج (التعبئة). وبالإضافة إلى الأنشطة العسكرية، ينشط الحرس الثوري الإيراني في المجالات الإعلامية والمدنية والثقافية أيضًا.
وبحسب المادة 110 من الدستور الإیرانی فإن إقالة وتنصيب وقبول استقالة القائد العام للحرس الثوري الإيراني من صلاحيات وواجبات قائد الثورة. ويتولى حسين سلامي منصب القائد العام للحرس الثوري منذ 21 أبریل 2019 بأمر من السيد علي الخامنئي.
وفي 8 أبريل 2019 أعلنت الحكومة الأمريكية رسميًا إدراج الحرس الثوري الإسلامي، وخاصة فيلق القدس على قائمة الجماعات الإرهابية الأجنبية. وأعلن المجلس الأعلى للأمن القومي الإيراني، في إجراء مضاد، أن الولايات المتحدة الأمريكية "دولة تدعم الإرهاب" وأنّ القيادة المركزية للولايات المتحدة المعروفة باسم CENTCOM، أو القوات الأمريكية في غرب آسيا، "مجموعة إرهابية".
وقد أطلق الإمام الخميني على قوات الحرس الثوري اسم جنود الإسلام، کما اعتبر السيد علي الخامنئي هذه المنظمة أحد ركائز الثورة وعناصرها التي لا تنفصل عنها، والتي بدونها ستواجه الثورة مخاطر جسيمة.
التعریف
حرس الثورة الإسلامية الإیرانیة أو الحرس الثوری الإیرانی هو مؤسسة تتألف من المقر العام، وممثّلیة الولی الفقیه في الحرس الثوري الإسلامي، ومنظمة حماية المخابرات//الاستخبارات التابعة للحرس الثوري الإسلامي، والقوات البرية والجوية والبحرية، وقوّات البسیج (التعبئة)، وفیلق القدس والمنظمات التابعة لها.[١]
وبحسب المادة 150 من الدستور الإيراني، فإن قوات الحرس الثوري الإسلامي، التي تشكلت في الأيام الأولى لانتصار الثورة، تبقى في مكانها لمواصلة دورها في حراسة الثورة ومكتسباتها.[٢] كما أنه بموجب المادة 110 من الدستور، تعتبر إقالة القائد العام للحرس الثوري الإيراني وتنصيبه وقبول استقالته من صلاحيات وواجبات قائد الثورة.[٣] تم تعيين حسين سلامي قائداً عاماً للحرس الثوري في 21 أبریل 2019 بمرسوم من السيد علي الخامنئي زعيم الجمهورية الإسلامية الإيرانية.[٤]
وفي التقويم الإيراني، تم تحديد اليوم الثالث من شعبان، المصادف لمولد الإمام الحسين (ع)، باعتباره يوم الحارس.[٥]
المکانة
أطلق الإمام الخميني على قوات الحرس الثوري الإيراني اسم جنود الإسلام ودعا الشعب إلى دعم ومساندة هذه القوة.[٦] وأعرب عن رضاه عن هذه القوة في لقائه بمجموعة من الحرس الثوري الإيراني على النحو التالي: "إني راض عن [عمل] حرس الثورة، ولن أغير رأيي فيكم أبداً، فلو لم يكن حرس الثورة لماكانت البلاد ... إني أحترم حرس الثورة وأعتز بهم كثيراً ... إني أعقد آمالًا كبيرة عليكم."[٧]
وقد شبّه قائد الجمهورية الإسلامية الإيرانية السيد علي الخامنئي الحرس الثوري الإيراني بالطفل الذي ولد في بداية الثورة، ونشأ وترعرع في أحضان//سیاق الثورة، وهو الآن أحد ركائزها وعناصرها التي لا تنفصل عنها. بحیث لولا یکون حرس الثورة فإن الثورة ستواجه مخاطر جسيمة.[٨]
في 8 أبريل 2019، ومع صدور بيان لدونالد ترامب (رئيس الولايات المتحدة وقتها)، تم إدراج الحرس الثوري الإسلامي، وخاصة فيلق القدس، رسميًا على قائمة الجماعات الإرهابية الأجنبية.[٩] وفي إجراء مضاد، أعلن المجلس الأعلى للأمن القومي الإيراني أنّ الولايات المتحدة الأمريكية "دولة تدعم الإرهاب" والقيادة المركزية الأمريكية، المعروفة باسم CENTCOM، أو القوات الأمريكية في غرب آسيا، هی "مجموعة إرهابية".[١٠]
التاریخ والتأسیس
الحرس الثوري الإسلامي الإیرانی هی مؤسسة عسكرية أنشئت بأمر من الإمام الخميني في 22 أبریل 1979م من أجل حماية الثورة ومنجزاتها.[١١] ويعتبر محمد منتظري هو أول من أنشأ قوة غير الجيش للدفاع عن الثورة.[١٢] فی البدایة تم تشكيل أربع مجموعات مسلحة ذات هدف مشترك وهو حماية الثورة، واعتبرت كل منها حماية الثورة واجباً عليها.[١٣] واندمجت هذه المجموعات الأربع أخيراً مع بعضها البعض وتم تشكيل مجموعة جديدة تضم مجلس قيادة مكوناً من اثني عشر عضواً، وفي لقاء ثلاثة أعضاء من هذه المجموعة بالإمام الخميني في قم أصدر الأمر بتشكيل قوة مسلحة مدرسية مستقلة من الحكومة المؤقتة، وهكذا تمّ تشكيل فيلق الحرس الثوري رسميًا في 22 أبریل 1979م.[١٤]
في 17 سبتمبر 1985 وبأمر من الإمام الخميني، تم توسيع الحرس الثوري الإيراني إلى ثلاث قوات: برية وجوية وبحرية.[١٥] وفي عام 1990 وبأمر من السيد علي الخامنئي، تمت إضافة قوتين أخريين إلى الحرس الثوري الإيراني بأسماء فيلق القدس وقوّة البسيج (التعبئة)، لتصل عدد قواتها إلى خمس.[١٦]
الهيكل التنظيمي
قوات حرس الثورة الإسلامية الإیرانیة هي كما يلي:
القوة البرية
بدأت القوة البرية للحرس الثوري الإيراني التي تحمل الاسم المستعار "نزسا" نشاطها رسميًا منذ عام 1985 تحت قيادة يحيى رحيم صفوي. وقد تم تشكيل جيش وألوية هذه القوة بالتوازي مع الجيش في مختلف المحافظات الإیرانیة.[١٧] وتم تعيين محمد باكبور باعتباره القائد السابع للقوات البرية للحرس الثوري الإيراني في29 أبریل 2009 بمرسوم من قائد الثورة الإسلامیة.[١٨]
القوة البحرية
بدأت البحرية التابعة للحرس الثوري الإسلامي التي تحمل الاسم المستعار "ندسا" أنشطتها عام 1985 أثناء الحرب العراقية الإيرانية بقيادة حسين علائي.[١٩] ومن مهام هذه القوة حماية الحدود المائية للبلاد والدفاع عنها أمام غزو الأجانب.[٢٠] وتمّ تعيين علي رضا تنكسيري قائداً لهذه القوة من قبل قائد الثورة في 23 أغسطس 2018م.[٢١]
القوة الجوفضائیة
بدأت القوات الجوية للحرس الثوري الإيراني نشاطها في عام 1985. وبإضافة قسم الفضاء إلى القسم الجوي في عام 2008، تم تشكيل القوة الجوفضائية للحرس الثوري الإيراني.[٢٢] وتتولى هذه القوة، التي تحمل اسم "نهسا"، بالإضافة إلى العمليات والأنشطة الجوية، مسؤولية المهام الصاروخية والفضائية لحرس الثورة الإسلامیة.[٢٣] وتمّ تعيين أمير علي حاجي زاده في هذا المنصب عام 2008 بأمر من قائد الثورة الإسلامیة.[٢٤]
في 14 أبریل[٢٥] و1 أکتوبر[٢٦] 2024م، ردًّا على الأعمال العدائية الإسرائيلية ضد الجمهورية الإسلامية، ولأول مرة من الأراضي الإيرانية، هاجمت القوات الجوية للحرس الثوري الإيراني أهدافًا عسكرية وأمنية في الأراضي المحتلة بطائرات بدون طيار وصواريخ (عملية الوعد الصادق 1 و 2). كما استهدفت هذه القوة القاعدة العسكرية الأمريكية في بغداد ردًا على اغتيال قاسم سليماني، قائد فيلق القدس آنذاك.[٢٧]
فيلق القدس
تم تشكيل قوة القدس التابعة لحرس الثورة الإسلامية، والمعروفة باسم فیلق القدس، بهدف زيادة الأنشطة الخارجية لجمهورية إيران الإسلامية في عام 1990، تحت قيادة أحمد وحيدي وبأمر من آية الله الخامنئي.[٢٨] وفی عام 1998 تولّى قاسم سليماني قیادة هذه القوة،[٢٩] وبعد استشهاده تم تعيين إسماعيل قاآني قائدا لهذه القوة بموجب مرسوم قائد الثورة في 3 يناير 2020.[٣٠]
ومن أنشطة هذه القوة تنظيم وتعزيز جماعات المقاومة مثل حزب الله في لبنان، والحشد الشعبي في العراق، وعسكر فاطميون في أفغانستان، وأنصار الله في اليمن[٣١] للقتال ضد أمريكا وإسرائيل وخططهما،[٣٢] وکذلک التواجد العسكري والاستشاري في دول مختلفة مثل البوسنة وأفغانستان ولبنان،[٣٣] وأیضاً القتال ضد داعش في العراق وسوريا.[٣٤]
منظمة تعبئة المستضعفين (بسیج)
هی مؤسسة شبه عسكرية تابعة للحرس الثوري الإسلامي، وتحت قيادة قائد الثورة الإسلامیة، تشكلت في 26 نوفمبر 1979 بأمر من الإمام الخميني، وبهدف حراسة الثورة ومنجزاتها، وبعد موافقة المجلس الإسلامي في يناير 1981م أصبح قانونياً،[٣٥] وانضمت إلى الحرس الثوري الإيراني عام 1991 بأمر السيد علي الخامنئي.[٣٦] وفي 4 أکتوبر 1979م، تم تغيير اسمه إلى "منظمة تعبئة المستضعفين".[٣٧]
الأنشطة المدنية
بعض الأنشطة المدنية للحرس الثوري الإسلامي هي:
الأنشطة الاستخباراتیة
يتم تنفيذ الأنشطة الاستخبارية للحرس الثوري الإيراني في منظمة تسمى "منظمة استخبارات الحرس الثوري الإيراني" [37] بدأت وحدة استخبارات الحرس الثوري الإيراني نشاطها في نفس الوقت الذي تم فيه إنشاء هذه المنظمة كنائب للاستخبارات والأبحاث في الحرس الثوري الإيراني وهي مسؤولة عن التعامل مع الجماعات المناهضة للثورة. [38] في عام 1363 ومع تشكيل وزارة الإعلام، تم نقل قوات وحدة استخبارات الحرس الثوري الإيراني أيضًا إلى هذه الوزارة وتولى نائب استخبارات الحرس الثوري الإيراني مهمة جمع المعلومات الاستخبارية العسكرية وأصبحت عمليًا وحدة استخبارات وعمليات. [39] في منتصف سبعينيات القرن العشرين، بالإضافة إلى المهام العسكرية، تولت هذه القوة مهام أمنية تحت عنوان "نائب المخابرات للمقر المشترك للحرس الثوري الإيراني" وفي عام 1388، تمت ترقية نائب المخابرات إلى منظمة استخبارات الحرس الثوري الإيراني تحت القيادة. حسين الطيب.[40]
أنشطة البناء
وتتم أنشطة البناء التي يقوم بها الحرس الثوري الإسلامي تحت إشراف معسكر بناء خاتم الأنبياء[41]، وهو منظمة شبه حكومية أنشأها محسن رضائي (قائد الثورة الإسلامية آنذاك) عام 1368م. فيلق الحرس الثوري) من أجل المشاركة في إعادة إعمار البلاد بعد الحرب الإيرانية العراقية التي استمرت ثماني سنوات [42] تم تعيين السيد حسين حوش السادات قائداً لهذه القاعدة في 23 مارس 1399 بدلاً من سعيد محمد. 43]
فعالیتهای فرهنگی و رسانهای
فعالیتهای فرهنگی و رسانهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زیر نظر قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیة الله(ع) انجام میشود.[۴۴] محمدعلی جعفری در ۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ش با حکم رهبر ایران به فرماندهی این قرارگاه منصوب شد.[۴۵] بنا به گفته محمدعلی پورمختار (نماینده مجلس در دوره نهم و دهم و نظامی سابق سپاه پاسداران) قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیة الله(ع) مستقیم زیر نظر رهبر قرار دارد و با هدف فعالیت در عرصههای جنگ فرهنگی و رسانهای، حفظ و ترویج دستاوردهای انقلاب و مبارزه با ولنگاری فرهنگی با روش نرمافزاری و رسانهای تشکیل شده است.[۴۶]
الهوامش
- ↑ «متن کامل آییننامه انضباطی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران»، سایت سازمان قضایی نیروهای مسلح.
- ↑ «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
- ↑ «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
- ↑ «سردار سرلشگر حسین سلامی»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «ولادت امام حسین (ع) و روز پاسدار در سال ۹۹ چه روزی است؟»، سایت تقویم.
- ↑ امام خمینی، صحیفه نور، ج۹، ص۲۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفة النور، ج۹، ص247.
- ↑ نمایندگی ولی فقیه، سپاه از دیدگاه مقام معظم رهبری، ۱۳۷۱ش، ص۹-۱۱.
- ↑ «کاخ سفید رسماً سپاه پاسداران را «سازمان تروریستی» اعلام کرد»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «از اقدام آمریکا در تروریستی خواندن سپاه تا واکنش ایران/ تحلیلهای کارشناسان و واکنشهای جهانی»، سایت خبری شفقنا.
- ↑ «سپاه پاسداران چگونه تأسیس شد و فرماندهانش چه کسانی بودند؟»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «سپاه پاسداران چگونه تأسیس شد و فرماندهانش چه کسانی بودند؟»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «سپاه پاسداران چگونه تأسیس شد و فرماندهانش چه کسانی بودند؟»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ نظرپور، «نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تداوم انقلاب اسلامی»، ص۴۹.
- ↑ تولایی، مدیریت تحول و تعالی؛ مطالعه موردی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ص۶.
- ↑ تولایی، مدیریت تحول و تعالی؛ مطالعه موردی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ص۷.
- ↑ «نیروی زمینی سپاه»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «فرماندهان نیروی زمینی سپاه از ابتدای انقلاب تا کنون را بشناسید»، سایت خبرگزاری میزان.
- ↑ «نیروی دریایی سپاه»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «آمادگی کامل برای دفاع از مرزهای آبی و امنیت کشور داریم»، سایت خبرگزاری مشرقنیوز.
- ↑ «سردار تنگسیری را بیشتر بشناسید»، سایت خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «نیروی هوافضای سپاه»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «نیروی هوافضای سپاه»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «فرماندهان نیروی هوافضای سپاه از ابتدای تاسیس تا کنون را بشناسید»، سایت خبرگزاری میزان.
- ↑ «دهها فروند پهپاد و موشک به سمت سرزمینهای اشغالی شلیک شد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «بیانیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درخصوص عملیات موشکی علیه اسرائیل»، العالم.
- ↑ «انتقام سخت با شلیک دهها موشک به پایگاه آمریکایی عینالاسد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ بهمن، «نقش نیروی قدس در حل بحرانهای غرب آسیا»، ص۲۴.
- ↑ «حکم انتصاب سرتیپ قاسم سلیمانی به فرماندهی سپاه قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، پایگاه اطلاعرسانی آیتالله خامنهای.
- ↑ «فرمانده جدید نیروی قدس سپاه را بیشتر بشناسید»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ بهمن، «نقش نیروی قدس در حل بحرانهای غرب آسیا»، ص۱۶-۱۹.
- ↑ خسروشاهین، «بازدارندگی محور مقاومت».
- ↑ «نیروی قدس در کدام جنگها حضور یافت؟»، سایت خبرگزاری مشرق.
- ↑ نجابت، «گروهک تروریستی داعش و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ چالشها و فرصتها»، ص۱۱۲.
- ↑ «سازمان بسیج مستضعفین»، سایت خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «نیروی قدس سپاه چگونه شکل گرفت؟»، سایت خبرگزاری فارس.
- ↑ «چگونگی شکلگیری سازمان بسیج مستضعفین»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.
المصادر والمراجع
- «آمادگی کامل برای دفاع از مرزهای آبی و امنیت کشور داریم»، سایت خبرگزاری مشرقنیوز، تاریخ درج مطلب: ۵ دی ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۰ش.
- «آیین تکریم و معارفه فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا(ص) برگزار شد»، سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۳ اسفند ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۴ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «از اقدام آمریکا در تروریستی خواندن سپاه تا واکنش ایران/ تحلیلهای کارشناسان و واکنشهای جهانی»، سایت خبری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۵ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۵ تیر ۱۴۰۰ش.
- امام خمینی، روح الله، صحیفه نور، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹ش.
- «انفجار نفتکش بریجتون توسط رزمندگان ایرانی، تیر آخر در جنگ نفتکشها»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۴ مرداد ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «انهدام ناو یک میلیارد دلاری "ساموئل بیرابرتز"»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۸ شهریور ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «ایران از کدام گروههای مجاهد شیعه و سنی افغانستانی حمایت کرد؟»، سایت خبرگزاری آنا، تاریخ درج مطلب: ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۴ مرداد ۱۴۰۰ش.
- بهمن، شعیب، «نقش نیروی قدس در حل بحرانهای غرب آسیا»، مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره ۶۹، بهار ۱۳۹۶ش.
- «پرسشها و ابهامات دربارۀ قرارگاه فرهنگی اجتماعی حضرت بقیه الله»، سایت خبرگزاری انصاف، تاریخ درج مطلب: ۴ اردیبهشت ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۴ مرداد ۱۴۰۰ش.
- تولایی، محمد، مدیریت تحول و تعالی؛ مطالعه موردی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تهران، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، ۱۳۹۵ش.
- «جزئیاتی کامل از انهدام پهپاد آمریکایی در خلیج فارس»، سایت خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۵ تیر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «جنگ نرم»، سایت Khamenei.ir، تاریخ درج مطلب: ۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۵ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «چگونگی شکلگیری سازمان بسیج مستضعفین»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.، سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۲۶ آذر ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «حفظ آرمانهای نهضت اسلامی با تشکیل کمیتههای انقلاب»، سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۲۳ بهمن ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۶ مرداد ۱۴۰۰ش.
- خسروشاهین، هادی، «بازدارندگی محور مقاومت»، تاریخ درج مطلب: ۹ دی ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش به نقل از روزنامه سازندگی.
- «دهها فروند پهپاد و موشک به سمت سرزمینهای اشغالی شلیک شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ش.
- «انتقام سخت با شلیک دهها موشک به پایگاه آمریکایی عینالاسد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۸ دی ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲۹ آذر ۱۴۰۲ش.
- زارعپور، جواد و دیگران، «ارائه چارچوب حکمرانی دانش در قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص)»، مدیریت راهبردی دانش سازمانی، شماره ۴، بهار ۱۳۹۸ش.
- «بیانیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درخصوص عملیات موشکی علیه اسرائیل»، العالم، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مهر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۲۵ مهر ۱۴۰۳ش.
- «سازمان حفاظت اطلاعات سپاه؛ دو دهه خوشنامی و گمنامی»، سایت خبرگزاری مشرقنیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ش، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «سازمان بسیج مستضعفین»، سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «سپاه پاسداران چگونه تأسیس شد و فرماندهانش چه کسانی بودند؟»، سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۶ تیر ۱۴۰۰ش.
- «سردار سرلشگر حسین سلامی»، سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: ۲۶ تیر ۱۴۰۰ش.
- «سردار تنگسیری را بیشتر بشناسید»، سایت خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ درج مطلب: ۳ شهریور ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- شفیعی، نوذر و احمد مرادی، «تأثیر جنگ ۳۳ روزه لبنان بر موقعیت منطقهای ایران»، تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره ۱، بهار ۱۳۸۸ش.
- «عملیاتهای نیروی دریایی سپاه و دستاوردهای آن در دوران دفاع مقدس»، سایت خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ درج مطلب: ۱۳ مهر ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «فرماندهان نیروی زمینی سپاه از ابتدای انقلاب تا کنون را بشناسید»، سایت خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۲۹ خرداد ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۰ش.
- «فرماندهان نیروی هوافضای سپاه از ابتدای تاسیس تا کنون را بشناسید»، سایت خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۳۰ خرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «فرمانده جدید نیروی قدس سپاه را بیشتر بشناسید»، سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۳ دی ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۰ش.
- فروغی جهرمی، محمدقاسم، سپاه در گذر انقلاب (مکتب سپاه)، تهران، مرکز تحقیقات اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۵ تیر ۱۴۰۰ش.
- «قرارگاه خاتم الانبیاء»، سایت خبرگزاری تسنیم.، سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: ۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- نجابت، سید علی، «گروهک تروریستی داعش و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ چالشها و فرصتها»، فصلنامه سیاست، شماره ۶، ۱۳۹۴ش.
- «متن کامل آییننامه انضباطی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران»، سایت سازمان قضایی نیروهای مسلح، تاریخ درج مطلب: ۱۱ دی ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۲۵ تیر ۱۴۰۰ش.
- نظرپور، مهدی «نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تداوم انقلاب اسلامی»، مجله حصون، شماره ۱۷، پاییز ۱۳۸۷ش.
- نمایندگی ولی فقیه، سپاه از دیدگاه مقام معظم رهبری، تهران، مرکز تحقیقات اسلامی، ۱۳۷۱ش.
- «نیروی زمینی سپاه»، سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: ۲۶ تیر ۱۳۹۶ش.
- «نیروی دریایی سپاه»،سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: ۲۸ تیر ۱۴۰۰ش.
- «نیروی هوافضای سپاه»، سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «نیروی قدس در کدام جنگها حضور یافت؟»، سایت خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۶ بهمن ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «نیروی قدس سپاه چگونه شکل گرفت؟»، سایت خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۵ بهمن ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۳ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «یک ادغام در سازمان اطلاعات سپاه»، سایت خبرگزاری مشرقنیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۴ مرداد ۱۴۰۰ش.