|
|
| سطر ١: |
سطر ١: |
| [[File:گریه بر حسین.jpg|thumb|[[البكاء]] و<nowiki/>[[العزاء الحسيني|العزاء]] على [[الإمام الحسين بن علي عليه السلام|الإمام الحسين (ع)]]]]
| |
|
| |
|
| '''البكاء على الحسين (ع)''' هو البكاء على مظلومية ومصائب الإمام الحسين (ع) وهو الإمام الثالث عند الشيعة، و[[شهداء كربلاء|أصحابه]]. وقد أكدت الأحاديث على ذلك وذكرت له الكثير من الأجر والجزاء كغفران الذنوب والجنة. وورد في بعض الأحاديث بكاء الملائكة والأنبياء على مصائب الإمام الحسين (ع).
| |
|
| |
| وذهب علماء الشيعة إلى أنّ سبب التأكيد على ذلك هو أن ستبقى مدرسة الحرية والمحاربة ضد الظلم حيّة، كما اعتبروا البكاء والعزاء عليه تعبيراً عن المحبة
| |
|
| |
| '''گریه بر حسین(ع)''' گریستن بر مظلومیت و مصیبت‌های [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] امام سوم [[شیعه|شیعیان]] و [[فهرست اصحاب امام حسین(ع)|یاران او]] است. در [[حدیث|احادیث امامان(ع)]] به این امر تأکید شده و پاداش‌هایی چون بخشش [[گناه|گناهان]] و [[بهشت]] بیان شده است. در برخی روایات هم آمده که [[فرشته|فرشتگان]] و [[پیامبران]] نیز بر مصیبت‌های امام حسین گریه کردند.<br>
| |
| عالمان شیعه علت تأکید به گریه بر امام حسین را این دانسته‌اند که مکتب آزادی‌خواهی و مبارزه با ظلم همیشه زنده بماند. همچنین فایده آن را اظهار مَودّت به امام حسین و تجدیدبیعت با او و آرمان‌هایش از جمله [[شهادت|شهادت‌طلبی]] بیان کرده و این کار را موجب بقای اسلام شمرده‌اند.<br>
| |
| [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت]]، علاوه بر گریستن در عزای امام، به گریاندن و [[تباکی|تَباکی]] (خود را به گریه زدن) نیز توصیه نموده و برای این کارها [[ثواب و عقاب|ثواب‌هایی]] ذکر کرده‌اند.
| |
|
| |
| ==فضیلت گریه بر حسین==
| |
| {{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]| نقل‌قول = {{حدیث|یَا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ کُنْتَ بَاکِیاً لِشَیْءٍ فَابْکِ لِلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ(ع) فَإِنَّهُ ذُبِحَ کَمَا یُذْبَحُ الْکَبْشُ وَ قُتِلَ مَعَهُ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ ثَمَانِیَةَ عَشَرَ رَجُلًا مَا لَهُمْ فِی الْأَرْضِ شَبِیهُون.|ترجمه= ای پسر شبیب، اگر خواستی گریه کنی، بر حسین بن علی(ع) گریه کن، که او را همچون گوسفند [[ذبح شرعی|ذبح]] کردند و همراهش هجده تن از بستگانش [[شهادت|شهید]] شدند که در روی زمین نظیر نداشتند.}} [[شیخ صدوق]]، [[الامالی (شیخ صدوق)|الامالی]]، ۱۳۷۶ق، ص۱۳۰.| تراز = چپ| عرض = 250px| اندازه خط =10 |رنگ پس‌زمینه = }}
| |
| گریه بر حسین(ع) گریستن بر مظلومیت و مصیبت‌هایی است که در [[واقعه کربلا]] بر [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و [[فهرست اصحاب امام حسین(ع)|یارانش]] وارد شد.<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۹۵ش، ج۲، ص۳۲۳.</ref> درباره فضیلت این کار، روایات بسیاری از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[اهل‌بیت(ع)]] ایشان نقل شده که در آنها بر گریستن برای مصائب امام حسین(ع) تأکید<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ق، ص۱۳۰؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۴۴، ص۲۷۸.</ref> و پاداش فراوانی برای آن ذکر شده است:<ref>حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۰۱.</ref>
| |
|
| |
| [[شیخ صدوق]] از [[محدث|محدثان شیعه]]، از [[ریان بن شبیب|رَیّان بن شبیب]] نقل می‌کند که وی در [[۱ محرم|اول محرّم]] نزد [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] رفت و او ضمن یادآوری مصائب جدّش اظهار داشت: «ای پسر شبیب، اگر بر حسین(ع) گریه کردی و اشک‌هایت بر گونه‌هایت جاری شد، خداوند [[گناه|گناهانی]] که مرتکب شدی را، چه بزرگ و چه کوچک، چه کم و چه زیاد، می‌بخشد.»<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ق، ص۱۲۹ و ۱۳۰.</ref>
| |
|
| |
| از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده که [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] بیست سال بر مصیبت پدرش گریست و هروقت غذایی جلوی او می‌گذاشتند، گریه می‌کرد.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۸ش، ج۴، ص۱۶۵.</ref> در برخی روایات آمده است که [[فرشته|فرشتگان]]، [[پیامبران]]، زمین و آسمان، حیوانات صحرا و دریا هم بر عزای حسین(ع) گریسته‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۲۱۸ و ۲۲۰.</ref>
| |
|
| |
| همچنین در [[کامل الزیارات (کتاب)|کتاب کامل الزیارات]] از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده که اشک برای امام حسین(ع)، اگر به مقدار بال مگسی هم باشد، پاداشش با خدا است و او به کمتر از [[بهشت]] برای این کار راضی نمی‌شود.<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۰۰، حدیث۳.</ref>
| |
|
| |
| البته شرط برخورداری از چنین پاداش‌های بزرگی را اعتقاد و معرفت به امام حسین(ع) و اهداف او<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=44&lid=0&catid=27752&mid=418549 «نجات و بهشت رفتن انسان گنهکار به صرف گریه بر امام حسین(ع)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.</ref> و نیز رعایت [[حلال]] و [[حرام]] الهی دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۴، ص۳۳۴.</ref>
| |
|
| |
| ==علت سفارش به گریه برای امام حسین==
| |
| [[مرتضی مطهری]] از عالمان شیعی تأکید فراوان [[امامان شیعه|امامان]] بر گریه برای امام حسین را از این جهت می‌داند که آنها می‌خواستند [[قیام امام حسین(ع)|قیام امام حسین]] و مکتب آزادی و مبارزه با ظلم او همیشه باقی بماند. به گفته او، این سفارش امامان سبب شد در زمان خود آنها، جریانی زنده و انقلابی به وجود آید و نام امام حسین شعار انقلاب علیه ظلم شود.<ref>مطهری، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، ج۲۵، ص۳۳۸.</ref>
| |
|
| |
| همچنین گریستن در سوگ [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین]] و [[شهدای کربلا]] را تجدید [[بیعت]] با [[واقعه کربلا|عاشورا]] و فرهنگ [[شهادت]] و تغذیه فکری و روحی به وسیلهٔ این مکتب دانسته و گفته‌اند این گریه نشانه پیوند قلبی با [[اهل‌بیت(ع)]] و نوعی قرارداد مودّت با امام حسین(ع) است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۴۱۷ق، ص۳۸۲.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] گریه و [[سوگواری|عزاداری]] برای امام حسین را موجب حفظ [[اسلام]] معرفی کرده است.<ref>خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۵۲۷ و ۵۲۹.</ref>
| |
|
| |
| ==گریاندن و تَباکی==
| |
| امامان شیعه علاوه بر گریستن در عزای امام حسین(ع)، به گریاندن و تَباکی (حالت گریه گرفتن) نیز سفارش و برای آن پاداش بیان کرده‌اند. [[شیخ صدوق]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] نقل می‌کند: «هرکس یاد مصیبت ما [اهل‌بیت] کند و بگرید و بگریاند، در روزی که چشم‌ها می‌گریند [روز قیامت] چشمش گریان نیست.»<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ق، ص۷۳.</ref> همچنین از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر]] و [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق]] نقل شده است: «هرکس [در سوگ حسین(ع)] بگرید یا دیگری را، هرچند یک نفر بگریاند، ما بهشت را برای او تضمین می‌کنیم و هرکس هم که گریه‌اش نیاید، امّا حالت سوگواران را بر خود گیرد، همین پاداش را خواهد داشت.»<ref> ابن‌نما، مثیر الاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۱۴.</ref><br>به گفته [[شیخ عباس قمی]] از عالمان قرن چهارده قمری، مراد از تباکی [[ریا]] نیست؛ چراکه گریه بر امام حسین(ع) [[عبادت]] است و ریا در عبادات جایز نیست.<ref>قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۱۰۶۰.</ref> تباکی، تشبّه به گریه‌کنندگان به‌منظور همراهی با آنهاست،<ref>[https://www.karbobala.com/articles/info/2105 «مبانی قرآنی گریه برای امام حسین(ع)»]، پایگاه تخصصی امام حسین.</ref> در حالی که ریا را تظاهر به نیکی برای نشان دادن خود به دیگران می‌دانند.<ref> قرشی قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۳۰.</ref>
| |
| {{ببینید|تباکی|بکاء}}
| |
|
| |
| == اشعار درباره گریه بر حسین ==
| |
| مسئلهٔ گریه برای امام حسین در اشعار فارسی بازتاب داشته است. از جمله، وصال شیرازی شاعر قرن سیزدهم قمری سروده است:
| |
| {{شعر۲|بدین امیــــد که این گریه را ثــــواب دهند|عجــــب نــــباشد اگر عالمــــی به آب دهند|به قطـــــره‌ای که فشــــانی تو را به روز جزا|ز دست ســـاقی کوثــــر، شـــراب ناب دهند|ولی به گریه مشو غَرّه و به طاعت کوش|گرت هــــواست که بر گریـــه‌ات ثواب دهند<ref>نگاه کنید به وصال شیرازی، کلیات دیوان وصال شیرازی، نشر کتابفروشی فخر رازی، ص۹۳۴، بند دهم.</ref>}}
| |
|
| |
| ==الهوامش==
| |
| {{مراجع}}
| |
|
| |
| ==المصادر والمراجع==
| |
| *ابن‌شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل‌ابی‌طالب علیهم السلام، قم، انتشارات علامه، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
| |
| *ابن‌قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تصحیح عبدالحسین امینی، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، ۱۳۵۶ش.
| |
| *ابن‌نما حلی، جعفر بن محمد، مثیر الاحزان، مدرسه امام مهدی، قم، چاپ سوم، ۱۴۰۶ق.
| |
| *حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
| |
| *خمینی، سید روح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
| |
| *شیخ صدوق، محمد بن علی، الامالی، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ق.
| |
| *قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.
| |
| *قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، قم، دلیل ما، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
| |
| *گروهی از تاریخ‌پژوهان، زیر نظر مهدی پیشوایی، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(ع)، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۵ش.
| |
| *[https://www.karbobala.com/articles/info/2105 «مبانی قرآنی گریه برای امام حسین(ع)»]، پایگاه تخصصی امام حسین، تاریخ بازدید: ۲۷ شهریور ۱۴۰۲ش.
| |
| *مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
| |
| *محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، چاپ دوم، ۱۴۱۷ق.
| |
| *مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، انتشارات صدرا، بی‌تا.
| |
| *مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۸۶ش. ج۱۴، ص۳۳۴.
| |
| *[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=44&lid=0&catid=27752&mid=418549 «نجات و بهشت رفتن انسان گنهکار به صرف گریه بر امام حسین(ع)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۳۰ شهریور ۱۴۰۲ش.
| |
| *وصال شیرازی، محمدشفیع، کلیات وصال شیرازی، تصحیح محمد عباسی، بی‌تا، نشر کتابفروشی فخر رازی،
| |
|
| |
| {{الإمام الحسين (ع)}}
| |
| {{العزاء الحسيني}}
| |
